Krótko.
Jeśli chodzi o legitymizację TK lepsza wydaje mi się ustawa Rzeplińskiego. TK jest instytucją o najwyższej władzy legislacyjnej w PL: ostatecznie i niepodważalnie decyduje o przepisach ustaw, rozsądza spory kompetencyjne między najwyższymi instytucjami. Lecz jego legitymacja demokratyczna jest słaba. Najwyższą legitymację demokratyczną mają parlament i prezydent - wybierani w wyborach powszechnych. Ustawa Rzeplińskiego przewidywała powoływanie sędziego przy udziale obu tych instytucji: sejmu i prezydenta. Sejm wybiera, prezydent zaprzysięga (jakich łamańców nie używaliby aktualni sędziowie tak właśnie jest). Stąd sędziowie mają możliwie dużą legitymację.
W ustawie PiS prezydent zostaje wyłączony z powoływania sędziów. A to w przyszłości stawiać może sytuacje kłopotliwe. Np. przy rozsądzaniu sporów między prezydentem a sejmem. Prezydent może stanąć na stanowisku, że jest organem suwerennym, wybranym w wyborach powszechnych i nie może go osądzać organ, który nie ma jego delegacji. Przypomnijmy, że w przypadku TS prezydent taką delegację daje wybierając przewodniczącego (prezes SN). TK byłby jedynym sądem bez delegacji prezydenta.
Orzekanie 2/3 głosów w składzie 13 os. Idea jest słuszna. Nie powinno być tak, że o konstytucyjności decyduje 3 jednomyślnych sędziów, tudzież 5 (30%) w pełnym składzie 9 os. Powinna być to za każdym razem przynajmniej większość, czyli 8 os. W ustawie PiS jest to 9. różnica niewielka, wynikająca, jak sądzę, z obaw przed matactwami aktualnego składu.
Można obawiać się o korek legislacyjny. Tyle, że z tego co słychać, wielu sędziów pracy w TK poświęca ok 2 dni w tygodniu biorąc za to 20 tys. miesięcznie + uposażenie do końca życia + mieszkanie + dożywotni immunitet. Myślę, że powinni się bardziej przykładać do pracy. Duża w tym rola prezesa TK jak zorganizuje prace.
Orzekanie wniosków w kolejności wpływu. Bardzo dobra inicjatywa, razem z 2/3 daje szansę na odpolitycznienie TK utrudniając manipulowanie kolejnością spraw.. Przy typowo politycznych sprawach trudno będzie osiągnąć większość 10 czy PiS czy Salonowi.
Jawność procedowania. To kolejny krok ułatwiający odpolitycznienie.
Przeniesienie TK z Warszawy. Bardzo dobra inicjatywa. Polska to nie tylko warszawka. W innych miastach ludzie też potrzebują pracy. A sędziemu wszytko jedno gdzie czyta kodeksy i dyktuje sekretarce. Moim zdaniem najlepsze miejsca to Lublin, miasto dwóch uniwersytetów, lub Piotrków, dawne siedziby Trybunału Koronnego.
Konkludując: moim zdaniem ustawa PiS ogólnie jest lepsza od ustawy Rzeplińskiego, ułatwiając odpolitycznienie TK. Jedyny minus tej ustawy to obniżenie legitymacji TK, poprzez wyłączenie z procesu powoływania sędziów prezydenta. W przyszłości może to doprowadzić do poważnych kryzysów konstytucyjnych. Bo suwerenny prezydent może nie poddać się jurysdykcji instytucji nie posiadającej jego delegacji, tym bardziej gdyby chodziło o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego z sejmem. Prezydent może słusznie wskazywać na stronniczość Trybunału wybieranego tylko przez sejm.
